رویکردی تحلیلی در شناخت عوامل تأثیرگذار بر معماری و هنر عصر صفویه

سعید حسن‌پور لُمِر

شابک : 978-622-6856-57-7

ناشر : گنج حضور

خاندان صفویه از شهر اردبیل برخاستند. اردبیل در شرق آذربایجان و در شمال غربي ایران قرارگرفته است. هرچند این شهر به مدت کوتاهی در قرن چهارم هجری به شهر بزرگ آذربایجان تبدیل شد، به‌زودی شهر تبریز که در ۲۰۰ کیلومتری غرب آن قرار دارد، جانشین آن شد. تبریز ایستگاه مهمی بر سر راه یکی از بزرگ‌ترین راه‌های تجاری جهان بود و مرکز شبکه‌ای از شاهراه‌هایی شد که از یک‌سو به بین‌النهرین و بندرها مدیترانه آناتولی و قسطنطنیه و از سوی دیگر، به خاور دور و آسیای مرکزی و از طرف دیگر به قفقاز، اوکراین و کریه منتهی می‌شد. اردبیل در سال ۶۱۶ ق به دست مغولان غارت و ویران شد و تبریز در سال بعد از پرداخت غرامت سنگین، از دچار شدن به سرنوشت مشابهی در امان ماند. بدین ترتیب تبریز بیش‌ازپیش اهمیت یافت. در قرن هشتم اردبیلی به شهری کوچک و دور از مسیر رفت‌وآمد تبدیل‌شده بود و به نظر نمی‌رسید روزی این شهر به مرکز فرماندهی حکومت شیعه‌مذهب صفویه تبدیل شود. البته درزمینهٔ خاستگاه اوليه صفویان نظرهای مختلفی وجود دارد؛ چنان‌که برخی از مورخین خاستگاه اصلی آن‌ها را به دیگر مناطق چون بين و کردستان نسبت داده‌اند، اما آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که اولین فرد شناخته‌شده این خاندان، فیروز شاه زرین کلاه در قرن پنجم می­زیست و یکی از زمین‌داران ثروتمند شهر اردبیل بوده است. اصل و نسب این خاندان بر اساس منابع دوره صفویه، به امام هفتم شیعیان، موسی بن جعفر (ع) می‌رسد.